Yutma güçlüğü; katı veya sıvı gıdaların yutulmasında yaşanan ciddi sorunların oluşması durumuna denir. Yutma güçlüğü durumunda bazen katı gıdaların bazen sıvı gıdaların bazen ikisin de yutulması sırasında ortaya çıkar.

Yutma işlemi ağız, dil, damak, yutak, yemek borusunu ve mide içine alan organların müşterek çalışmalarıyla ortaya çıkan bir işlemdir. Bu organların herhangi birini veya birden fazlasını etkileyen hastalıkları olan her insanda yutma güçlüğü görülebilir.

Yutma güçlüğünün birçok nedeni var. İlk akla gelen nedenleri sindirim sistemi ile ilgili hastalıklardır. Çünkü oldukça kötü seyreden yemek borusu kanserleri yutma güçlüğünün en tehlikeli nedenleri arasında gösterilmektedir.

Sindirim sistemi hastalıklarının yanı sıra endokrin hastalıklar, romatizmal hastalıklar da yutma güçlüğüne neden olabilmektedir. Sistemik skleroz ile seyreden romatizmal hastalıklar da yutma güçlüğü şikayeti olabilir.

Yutma güçlüğü bazen de kalp ana damarda ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Ana atar damarımız olan aort kavisindeki bir anormallik veya aşırı geniş sol kalp kulakçığı yutma güçlüğünün altta yatan sebep olabilir.

Yutma güçlüğü nedenleri nelerdir?

• Ağız-yutak-gırtlak bölgesinin enfeksiyonları (bademcik iltihabı, farenjit -yutak mukozasının iltihabı-, soğuk algınlığı)
• Alerjik nedenlere bağlı ağız içindeki ve yutaktaki yapılarda oluşan şişlik sonucunda nefes almada güçlük, yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi oluşabilir.
• Bademciklerin yapısal olarak büyük olması ve yemek borusu çok daralmış ise yutmada sıkıntı olur.
• Eğer kişide beyin ya da sinir sistemi ile ilgili bir hastalık var ise ağızda çiğnenen maddeyi yutamaz. Bu durum transfer bozukluğu olarak adlandırılır. (İnme, beyin tümörü, amyotrafik lateral skleroz-ALS vs)
• Yemek borusuna gönderilen madde aşağıya doğru inemiyor ise yemek borusunun kaslarında bir problem var demektir. (Bazı kas hastalıkları, Guillain Barre sendromu, divertikül, akalazya )
• Bazı romatizmal hastalıklar ile birlikte de yutma güçlüğü görülebilir. (Skleroderma, Sjögren)
• En ciddi yutma güçlüğü nedeni gıdaların geçiş yolunda bir tümörün (kanserin) olmasıdır. Eğer ağız içinde, dilde, yutakta, gırtlakta ya da yemek borusunun herhangi bir yerinde kanser oluşmuş ise yutma güçlüğü meydana gelir.
• Yemek borusuna yabancı cisim kaçmasına bağlı yutma güçlüğü meydana gelir.
• Gastroözofageal reflü nedeni ile yemek borusunda oluşan tahriş boğazda takılma hissi, yutma zorluğu ortaya çıkar.
• Özofajit (yemek borusu iltihabı) gibi bir durumdan dolayı yutma zorluğu ve boğazda takılma hissi görülebilir.
• Yemek borusu yanıklarına bağlı yutma güçlüğü olur.
• Bazı mide hastalıkları nedeni ile yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi görülebilir.