Diyabet, vücudunuzda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Diyabetli kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselerek hiperglisemi denilen durum oluşur.

Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir. OGTT’ de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur.

Diyabetin en sık karşılaşılan belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ağız kuruluğu
• Sık idrara gitme
• Sık su içme
• İştah artışı
• Kilo değişiklikleri
• Cinsel fonksiyon bozukluğu
• Görme bozuklukları
• Ciltte kapanmayan yaralar, kuru ve kaşıntılı cilt
• Sık enfeksiyon gelişmesi
• Yorgunluk ve halsizlik

Tip 1 diyabetin belirtileri daha az sıklıkta ama aynı biçimde tip 2 diyabetli kişilerde de olabilir. Tip 2 diyabetin ortaya çıkışı daha yavaştır ve bu yüzden tespiti de daha zordur. Bazı tip 2 diyabetli kişilerde hiçbir erken belirti görülmez ve başlangıçtan birkaç yıl sonra çeşitli diyabet komplikasyonları varlığıyla teşhis edilirler.

Kimler Diyabet Riski Taşır?
45 yaş ve üzerindeki herkes, özellikle fazla kilosu olan kişiler kan şekeri değerleri normal çıksa dahi, mutlaka 5 yılda bir şeker yükleme testi ile veya tokluk kan şekeri ile incelenmelidirler.45 yaş altındaki kişiler aşağıdaki ek risk faktörlerinden en az birine sahipse diyabet açısından daha erken yaşta tetkik yaptırmalıdır.

• Fazla kilolu olma (obezite)
• Birinci dereceden akrabalarda diyabet öyküsünün varlığı,
• Kan yağlarında yükseklik,
• Kan basıncı yüksekliği,
• 4 kg üzerinde çocuk doğumu yapmış olma veya hamilelik (gestasyonel) diyabeti varlığı,
• İnsülin direnci ile ilgili bir klinik tablo olması (polikistik over gibi),
• Daha önce gizli şeker tanısının olması.

Tip 2 diyabetin önlenmesi için;

• Çay şekeri, şeker içeren besinler, beyaz ekmek gibi rafine besinlerden sınırlı,
• Tam tahıl, sebze, kurubaklagiller gibi lifli besinlerden zengin,
• Toplam yağ ve doymuş yağ alımı kısıtlı,
• Kırmızı et, karaciğer, yumurta, tereyağ gibi kolesterol içeren besinler kontrollü,
• Normal veya düşük kalorili dengeli ve yeterli bir beslenme modeli,
• Haftada 3 gün 30 dakikalık yürüyüş programını içeren yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Kilo almamak, ideal kiloya yakın bir kiloda olmak diyabetin gelişmesini önler. Prediyabetli bireylerin 6 ay-1 yıl aralıklarla kan glukoz kontrolü yaptırmaları önerilir.